Analiza zaburzeń

3. Testy na utratę wartości rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych oraz wartości firmy

Rzeczowe aktywa stanowią najbardziej istotną pozycję aktywów Grupy Kapitałowej PGE. Z uwagi na zmienne otoczenie makroekonomiczne Grupa Kapitałowa PGE okresowo weryfikuje przesłanki mogące świadczyć o utracie wartości odzyskiwalnej swojego majątku. Grupa Kapitałowa PGE w ocenie sytuacji rynkowej posługuje się zarówno własnymi narzędziami analitycznymi, jak i wsparciem niezależnych ośrodków analitycznych.

3.1 Analiza utraty wartości majątku wytwórczego segmentu Energetyka Konwencjonalna

W ciągu pierwszego półrocza 2015 roku Grupa Kapitałowa PGE zidentyfikowała szereg czynników, które w istotny sposób mogły przyczynić się do zmiany wartości posiadanych aktywów wytwórczych w segmencie Energetyka Konwencjonalna. Do najważniejszych czynników wpływających na wartość odzyskiwalną aktywów w ocenie Grupy Kapitałowej PGE należą:

Coraz bardziej restrykcyjne podejście UE do polityki klimatycznej przejawia się w trwających właśnie procesach legislacyjnych, których skutkiem ma być przeciwdziałanie zmianom klimatycznym, ograniczenie wpływu szkodliwych emisji oraz poprawa efektywności energetycznej. Przejawem wprowadzania nowych standardów emisyjnych jest dyrektywa o emisjach przemysłowych (tzw. Dyrektywa IED), dokumenty referencyjne dotyczące najlepszych dostępnych technik dla dużych źródeł spalania (tzw. konkluzje BAT) czy też Mechanizm Rezerwy Stabilizacyjnej (tzw. MSR). Z kolei energia produkowana w odnawialnych źródłach jest oraz ma być subsydiowana poprzez system przyznawania świadectw pochodzenia oraz system aukcyjny. W ramach tych inicjatyw należy spodziewać się powstawania kolejnych narzędzi, które będą dążyły do dekarbonizacji elektroenergetyki – w tym ograniczania produkcji bloków węglowych na rzecz odnawialnych źródeł energii. Konsekwencją jest w pierwszej kolejności spadek konkurencyjności elektrowni opartych o węgiel brunatny, które charakteryzują się wysokimi współczynnikami emisyjności CO2 w przeliczeniu na MWh.

Nadpodaż węgla kamiennego oraz zaostrzona konkurencja cenowa na rynku krajowym powoduje istotny spadek cen węgla kamiennego. Przekłada się to na zdecydowane obniżenie kosztów paliwa w elektrowniach opalanych węglem kamiennym i pogorszenie pozycji konkurencyjnej elektrowni działających na węglu brunatnym. Zdaniem Grupy Kapitałowej PGE sytuacja ta ma charakter trwały, co znajduje potwierdzenie w utrzymujących się niskich kwotowaniach produktów terminowych na rynku światowym i niskich obserwowanych cenach transakcyjnych na rynku polskim. Nadpodaż węgla kamiennego wpływa na spadek oczekiwań dotyczących marży uzyskiwanej przez elektrownie na węglu brunatnym również w średnim i długim terminie. Skutkiem powyższych zdarzeń Grupa Kapitałowa PGE prognozuje zmniejszenie przepływów pieniężnych generowanych w przyszłości oraz stwierdziła ryzyko utraty wartości przez konwencjonalne aktywa wytwórcze.

Testy na utratę wartości zostały przeprowadzone na dzień 30 czerwca 2015 roku oraz na dzień 31 grudnia 2015 roku w odniesieniu do ośrodków wypracowujących środki pieniężne („CGU”) poprzez ustalenie ich wartości odzyskiwalnej. Określenie wartości godziwej dla bardzo dużych grup aktywów, dla których nie ma aktywnego rynku i mało jest porównywalnych transakcji, jest w praktyce bardzo trudne. W przypadku całych elektrowni i kopalni, dla których należy określić wartość na lokalnym rynku, nie istnieją obserwowalne wartości godziwe.

W związku z powyższym wartość odzyskiwalna analizowanych aktywów została ustalona w oparciu o oszacowanie ich wartości użytkowej metodą zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto na podstawie projekcji finansowych przygotowanych na lata 2015 – 2030. Dla jednostek wytwórczych, których zakładany okres ekonomicznej użyteczności wykracza poza rok 2030 określono wartość rezydualną na pozostały czas eksploatacji. Zdaniem Grupy Kapitałowej PGE przyjęcie projekcji finansowych dłuższych niż pięcioletnie jest zasadne ze względu na istotny i długoterminowy wpływ szacowanych zmian w otoczeniu regulacyjnym. Dzięki przyjęciu dłuższych projekcji wartość odzyskiwalna może być oszacowana bardziej rzetelnie.

Przyjęte założenia

Przeprowadzając test na utratę wartości na 30 czerwca 2015 roku przyjęto następujące kluczowe założenia wpływające na oszacowanie wartości użytkowej testowanych CGU:

Prognozy cen energii elektrycznej, uprawnień do emisji CO2, węgla kamiennego, produkcja i zapotrzebowanie na energię elektryczną pochodziły z opracowania przygotowanego przez niezależnego eksperta. Przyjęto prognozę cen energii określoną jako najbardziej prawdopodobną, przy czym dla roku 2016, w części pokrytej obowiązującymi kontraktami, przyjęto ceny wynikające z tych kontraktów.

Należy też zaznaczyć, że na dzień 30 czerwca 2015 oraz na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego nie istniały konkretne projekty i plany dla polskiego rynku, dotyczące sposobu i terminu obowiązywania tzw. rynku mocy po roku 2023 oraz wsparcia dla źródeł wytwórczych opalanych gazem ziemnym dla okresu po roku 2018. Tym niemniej zdaniem Grupy Kapitałowej PGE przyjęcie takich założeń jest zasadne z uwagi na przewidywane i pożądane zmiany w otoczeniu regulacyjnym. Założenia, które zostały odzwierciedlone w przepływach finansowych, stanowią zdaniem Grupy Kapitałowej PGE realny scenariusz sposobu ich funkcjonowania i okresu obowiązywania. Tym niemniej nie można wykluczyć, że ostateczny kształt oraz okres obowiązywania tych rozwiązań może się istotnie różnić od przyjętych.

Poniżej przedstawiono wyniki przeprowadzonych testów dla CGU, dla których stwierdzono utratę wartości:

DOWNLOAD XLS

 

Przedstawiona powyżej wartość testowana to wartość księgowa netto testowanych aktywów na dzień 30 czerwca 2015 roku, pomniejszona o wartość rezerwy na rekultywację na ten dzień.

W wyniku przeprowadzonego testu na dzień 30 czerwca 2015 roku Grupa Kapitałowa PGE stwierdziła utratę wartości majątku wytwórczego w wysokości 8.842 mln PLN.

Ponowna ocena wartości odzyskiwalnej majątku wytwórczego na dzień 31 grudnia 2015 roku

W ocenie Grupy Kapitałowej PGE długoterminowe założenia przyjęte przy przeprowadzeniu testów na utratę wartości na dzień 30 czerwca 2015 roku są w większości prawidłowe również na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego. W związku z weryfikacją niektórych założeń, szczególnie krótkoterminowych, przeprowadzono aktualizację wykonanych testów wg stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku. Aktualizacji poddano przede wszystkim pierwsze dwa lata prognozy (tj. lata 2016 i 2017). Uaktualniono także planowane w okresie prognozy wydatki inwestycyjne, plany sprzedaży energii elektrycznej oraz wycenę środków, które w przyszłości mają być zgromadzone na potrzeby rekultywacji wyrobisk górniczych. Uzyskany wynik porównano z wartościami bilansowymi na dzień 31 grudnia 2015 roku.

Ponowna ocena wartości odzyskiwalnej nie wykazała zasadności zmiany wartości utworzonych wcześniej odpisów aktualizujących ani konieczności utworzenia nowych odpisów w odniesieniu do całych ośrodków wypracowujących środki pieniężne.

Dodatkowo w ciągu 2015 roku Grupa Kapitałowa PGE utworzyła odpisy aktualizujące wartość majątku wytwórczego w segmencie Energetyki Konwencjonalnej o wartości 145 mln PLN. Odpis aktualizujący w łącznej wysokości 8.987 mln PLN został ujęty w pozycji kosztów działalności podstawowej w sprawozdaniu z całkowitych dochodów.

Zmiany sytuacji rynkowej i otoczenia regulacyjnego opisane powyżej oznaczają, że pozycja konkurencyjna Grupy Kapitałowej PGE została osłabiona. Przewidywane zmniejszenie marż szczególnie dotyczy jednostek wykorzystujących jako paliwo węgiel brunatny, które nie korzystają z obniżenia cen węgla kamiennego. Dodatkowo elektrownie te, jako emitujące większą ilość CO2 na każdą jednostkę wyprodukowanej energii, w większy sposób są dotknięte przewidywanymi wzrostami cen uprawnień do emisji.

Analiza wrażliwości

Wyniki analizy wrażliwości dla poszczególnych jednostek wykazały, że największy wpływ na wartość użytkową wycenianych aktywów mają przede wszystkim zmiany ceny energii elektrycznej, ceny uprawnień do emisji CO2, średnioważony koszt kapitału a także założenie dotyczące wprowadzenia w Polsce tzw. rynku mocy. W mniejszym stopniu na wartość użytkową wpływa zmiana kosztu zakupu węgla kamiennego.

Poniżej przedstawiono analizę wrażliwości testu na utratę wartości aktywów segmentu Energetyki Konwencjonalnej na dzień 31 grudnia 2015 roku na zmianę kluczowych założeń.

• spadek cen kontraktów terminowych i cen spotowych energii elektrycznej w Polsce i za granicą
  Ceny kontraktów terminowych dla profilu BASE i PEAK spadły w 2015 roku o 8%. Niższe ceny na rynkach spotowych w Niemczech i Skandynawii powodują utrzymującą się wysoką konkurencyjność importu energii do Polski.
• restrykcyjna polityka klimatyczna UE
• nadpodaż węgla kamiennego na rynku
  • uznanie za jeden CGU odpowiednio:
    • Oddziału Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów oraz Oddziału Elektrownia Bełchatów („Kompleks Bełchatów”),
    • Oddziału Kopalnia Węgla Brunatnego Turów oraz Oddziału Elektrownia Turów („Kompleks Turów”),
  • z uwagi na powiązanie technologiczne i ekonomiczne pomiędzy tymi oddziałami,
  • uznanie za trzy oddzielne CGU Elektrowni Dolna Odra, Elektrociepłowni Szczecin i Elektrociepłowni Pomorzany wchodzących w skład Oddziału Zespół Elektrowni Dolna Odra,
  • prognozy cen energii elektrycznej na lata 2015-2030, zakładające wzrost rynkowej ceny hurtowej o ponad 20% do roku 2020 oraz mniejszy wzrost w kolejnych latach (w cenach stałych),
  • prognozy cen uprawnień do emisji CO2 na lata 2015-2030, zakładające przeszło 2 krotny wzrost rynkowej ceny do roku 2020 oraz mniejszy wzrost w kolejnych latach (w cenach stałych),
  • prognozy cen węgla kamiennego na lata 2015-2030, zakładające względnie stały poziom rynkowych cen węgla w latach 2015-2018, wzrost cen w latach 2019-2020 oraz stabilizację cen w latach kolejnych (w cenach stałych),
  • przyjęcie ilości otrzymanych nieodpłatnie uprawnień do emisji CO2 dla potrzeb produkcji energii elektrycznej na lata 2015 - 2020 dla poszczególnych CGU zgodnie z Wnioskiem Polski o przejściowy przydział bezpłatnych uprawnień do emisji na modernizację wytwarzania energii elektrycznej na podstawie art. 10c ust. 5 dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (tzw. wnioskiem derogacyjnym), który spełnia wymogi Decyzji Komisji z 13 lipca 2012 roku. W zakresie produkcji ciepła uwzględniono darmowe uprawnienia zgodnie z wykazem wielkości przydziałów uprawnień do emisji CO2 na ciepło na lata 2013 - 2020 opublikowanych przez Ministerstwo Środowiska,
  • uwzględnienie przydziału darmowych uprawnień do emisji CO2 w okresie 2021-2030, na podstawie prognoz opartych o dotychczasowy sposób ich alokacji,
  • uwzględnienie od roku 2023 tzw. rynku mocy, tj. wynagrodzenia dla jednostek wytwórczych i redukujących zapotrzebowanie, niezbędnych dla zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym; przyjęto wynagrodzenie analogiczne do wyników funkcjonującego rynku mocy w Wielkiej Brytanii,
  • uwzględnienie systemu wsparcia dla wysokosprawnej kogeneracji w całym okresie prognozy,
  • uwzględnienie optymalizacji kosztów pracy wynikającej m.in. z aktualnych planów etatyzacji,
  • utrzymanie zdolności produkcyjnych w wyniku prowadzenia inwestycji o charakterze odtworzeniowym,
  • uwzględnienie inwestycji rozwojowych, dla których rozpoczęto prace budowlane,
  • przyjęcie średniego ważonego kosztu kapitału po opodatkowaniu (WACC) w okresie projekcji na poziomie 7,26%,
  • otrzymanie przez uprawnionych wytwórców rekompensat z tytułu przedterminowego rozwiązania kontraktów długoterminowych (tzw. KDT).