Otoczenie rynkowe PGE

W segmencie wytwarzania oprócz czterech największych grup do ważnych producentów, lecz w mniejszym stopniu uczestniczących w pozostałych obszarach działalności energii elektrycznej, zaliczają się Zespół Elektrowni Pątnów Adamów Konin S.A. (ZE PAK), francuskie koncerny EDF i ENGIE (wcześniej GdF SUEZ Polska S.A.). Grupa PGE produkująca ok. 55 TWh energii elektrycznej, co stanowi 37% krajowej produkcji energii elektrycznej jest niekwestionowanym liderem rynkowym. Grupa wytwarza więcej energii niż kolejnych czterech konkurentów łącznie, dysponując jednocześnie największymi mocami osiągalnymi, zarówno konwencjonalnymi, jak i odnawialnymi. Oprócz Grupy PGE podmiotem, który bazuje na wytwarzaniu energii elektrycznej z węgla brunatnego jest ZE PAK. Wśród paliw wykorzystywanych przez pozostałych liczących się konkurentów dominuje węgiel kamienny, który pozostaje głównym paliwem energetyki w Polsce – blisko połowa energii elektrycznej w kraju wytwarzana jest z tego paliwa – i jest kluczowym paliwem konkurentów GK PGE (TAURON, EDF, ENEA, ENGIE, ENERGA). Ze spalania węgla brunatnego pochodzi 1/3 energii elektrycznej wyprodukowanej w Polsce. Wykorzystanie pozostałych paliw ma relatywnie małe znaczenie z punktu widzenia krajowego systemu elektroenergetycznego.

Rysunek: Udział największych polskich producentów energii elektrycznej w mocy osiągalnej oraz produkcji netto w 2015 roku.

Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji publikowanych przez spółki oraz Agencję Rynku Energii S.A. („ARE”)

Rynek produkcji energii ze źródeł odnawialnych jest rynkiem znacznie bardziej rozproszonym od rynku związanego z wytwarzaniem konwencjonalnym. Wytwarzanie energii elektrycznej z biomasy realizowane jest zarówno w instalacjach dedykowanych, jak również w procesie współspalania z innymi nośnikami energii na terenie całego kraju. W obszarze generacji wiatrowej, dynamicznie się rozwijającą oraz uzyskującą coraz większe znaczenie w polskiej produkcji energii elektrycznej jest Grupa PGE. Po oddaniu w 2015 roku czterech nowych projektów wiatrowych GK PGE stała się podmiotem o najwyższej mocy zainstalowanej w wietrze- 529 MW (poprzez spółkę PGE Energia Odnawialna S.A. („PGE EO S.A.”)). Grupa PGE ma ok. 10% udziału wśród ogólnej mocy elektrowni wiatrowych, która przekroczyła w 2015 roku 5.000 MW. Innymi liczącymi się operatorami farm wiatrowych są EDP Renováveis Polska sp. z o.o., RWE Renewables Polska sp. z o.o., Vortex Energy Polska sp. z o.o., Polenergia S.A., TAURON Ekoenergia sp. z o.o., ENERGA Wytwarzanie S.A., E.ON Energie Odnawialne sp. z o.o. Konkurencja wśród instalacji wiatrowych związana jest z analogicznym profilem pracy aktywów wytwórczych, uczestnictwie w rynku zielonych certyfikatów oraz przyszłym udziale w aukcjach zgodnie z nowym systemem wsparcia.

W obszarze dystrybucji występuje geograficzny podział kraju, a na rynku obecnych jest pięciu dużych operatorów sieci dystrybucyjnej („OSD”), którzy zostali zobligowani do rozdzielenia działalności dystrybucyjnej od pozostałej działalności biznesowej. Oprócz wspomnianych grup energetycznych istotnym podmiotem jest RWE Stoen Operator sp. z o.o. z Grupy RWE, odpowiadający za dystrybucję energii elektrycznej na terenie Warszawy. Historyczne ustalenie obszarów dystrybucyjnych ma istotny wpływ na warunki operacyjne prowadzonej działalności, przy czym ta specyfika ma swoje odzwierciedlenie w zatwierdzanych przez Prezesa URE taryfach dystrybucyjnych. Grupa PGE operuje na obszarze słabiej zurbanizowanym i zindustrializowanym, co przekłada się na fakt, iż na obszarze ok. 120 tys. km2 Grupa obsługuje blisko 5,3 mln klientów, natomiast TAURON porównywalną liczbę klientów obsługuje na obszarze blisko dwa razy mniejszym, dystrybuując jednocześnie większą ilość energii.

Rysunek: Liczba odbiorców energii dystrybuowanej w 2015 roku (mln)

Rysunek: Podział Polski na obszary działania głównych operatorów systemu dystrybucyjnego.

Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji publikowanych przez spółki oraz ARE

Rysunek: Udział poszczególnych grup energetycznych w sprzedaży oraz wolumenie dystrybuowanej energii elektrycznej do odbiorców końcowych w 2015 roku.

Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji publikowanych przez spółki oraz ARE

W segmencie sprzedaży detalicznej, obejmującym sprzedaż do odbiorców końcowych - zarówno odbiorców indywidualnych, małych i średnich przedsiębiorstw, jak i dużych przedsiębiorstw przemysłowych, większość sprzedaży realizowana jest przez cztery największe grupy energetyczne oraz RWE Polska S.A., czyli grupy mające status tzw. „zasiedziałych” sprzedawców energii elektrycznej – historycznie działających na obszarze pokrywającym się z obszarem dystrybucji i będących sprzedawcami z urzędu dla tych klientów, którzy nie zdecydowali się dotychczas na zmianę sprzedawcy energii. Liderami pozostają Grupa PGE oraz TAURON, koncentrujący wspólnie około 60% rynku, z roczną sprzedażą każdej z grup rzędu 40 TWh i ponad 5 mln klientów. Pomimo coraz większej liczby konkurentów segmentu, w tym przedsiębiorstw, dla których energia elektryczna nie jest podstawowym produktem, udział firm spoza czterech największych polskich grup jest nadal niewielki. Liderzy skupiają blisko 90% rynku, a oprócz nich istotną rolę zachowują: RWE, bazujące na sprzedaży powiązanej ze świadczoną przez grupę rolą dystrybutora na terenie Warszawy oraz EDF, koncentrujące się na sprzedaży do przedsiębiorstw.

Profile Grup Energetycznych

Podział sektora elektroenergetycznego na segmenty znajduje swoje odzwierciedlenie w segmentach działalności poszczególnych grup energetycznych. W odróżnieniu od pozostałych grup energetycznych w Polsce, wśród których dominującą rolę w tworzeniu wyniku EBITDA odgrywa segment dystrybucji energii elektrycznej, GK PGE jest grupą, w której przeważającym źródłem zysku operacyjnego jest segment wytwarzania. Wpływ na taki odmienny profil Grupy ma zarówno ekonomika, jak i skala działalności grupy w segmencie wytwarzania, pomimo że grupa pozostaje drugim pod względem wolumenowym dystrybutorem energii elektrycznej w kraju. Pozwala to na optymalne wykorzystanie własnych kompetencji i pojawiających się szans w obszarze wytwarzania (zarówno konwencjonalnego, jak i odnawialnego) oraz hurtowego handlu energią elektryczną, przy jednoczesnym wysokim i stabilnym poziomie EBITDA z działalności regulowanej. Charakterystycznym dla wszystkich grup jest relatywnie mały udział sprzedaży detalicznej w tworzeniu wyniku operacyjnego, na co wpływ ma niska marżowość sprzedaży, będąca wynikiem znacznej konkurencji w segmencie.

Rysunek: Profile polskich grup energetycznych (wg udziału w EBITDA za rok 2015 poszczególnych segmentów działalności)

* Wytwarzanie – wytwarzanie konwencjonalne, odnawialne oraz ciepłownictwo

Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji publikowanych przez spółki